Μόρφωση δεν είναι το να μπορείς να κρατήσεις στη μνήμη σου πολλά πράγματα ή να γνωρίζεις πολλά. Μόρφωση είναι το να είσαι σε θέση να ξεχωρίζεις εκείνο που γνωρίζεις από εκείνο που δεν γνωρίζεις.
Ανατόλ Φρανς
Ο κ. Whitson δίδασκε φυσική στην έκτη τάξη του δημοτικού.
Την πρώτη ημέρα που είχαμε μάθημα μαζί του, μας έκανε μια ομιλία για ένα πλάσμα που ονομάζεται “γατολέων”, ένα νυχτόβιο ζώο που εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια της εποχής των παγετώνων.
Καθώς μιλούσε, μας έδωσε να κοιτάμε ένα κρανίο. Εμείς κρατήσαμε σημειώσεις των πραγμάτων που μας έλεγε, γιατί αργότερα θα μας έβαζε τεστ.
Όταν πήρα πίσω την κόλλα μου, σοκαρίστηκα! Υπήρχε ένα μεγάλο κόκκινο Χ πάνω σε κάθε μία από τις απαντήσεις μου. Είχα αποτύχει! Έπρεπε να υπάρχει κάποιο λάθος! Είχα γράψει ακριβώς ό,τι είχε πει ο κ. Whitson!
Τότε συνειδητοποίησα ότι όλοι στην τάξη είχαν αποτύχει. Τι είχε συμβεί;
Πολύ απλά. O κ. Whitson μας εξήγησε ότι όσα μας είπε σχετικά με τον «γατολέοντα», τα είχε βγάλει από το μυαλό του. Ποτέ δεν υπήρχε αυτό το ζώο. Οι πληροφορίες στις σημειώσεις μας ήταν, επομένως, λανθασμένες. Πώς περιμέναμε να μας βάλει καλό βαθμό για λανθασμένες απαντήσεις;
Περιττό να πω ότι ήμασταν εξοργισμένοι. Τι είδους τεστ ήταν αυτό; Και τι είδους δάσκαλος;
Έπρεπε να το είχαμε καταλάβει, μας είπε ο κ. Whitson. Εξάλλου, την ίδια στιγμή που μας έδινε να δούμε το κρανίο του γατολέοντα (στην πραγματικότητα ήταν μιας γάτας) μας έλεγε ότι δεν είχε σωθεί κανένα ίχνος του ζώου! Είχε περιγράψει την καταπληκτική νυχτερινή όραση του, το χρώμα της γούνας του και διάφορα άλλα χαρακτηριστικά, που κανονικά δεν έπρεπε να γνωρίζει! Είχε δώσει στο ζώο ένα γελοίο όνομα, και εμείς ακόμη και τότε δεν υποπτευθήκαμε τίποτα! Τα μηδενικά στις κόλλες μας θα καταγράφονταν στο επίσημο βαθμολόγιο μας, είπε. Και έτσι έγινε.
Ο κ. Whitson μας είπε ότι ήλπιζε πως θα μαθαίναμε κάτι από όλη αυτή την εμπειρία: Ότι οι εκπαιδευτικοί και τα σχολικά βιβλία δεν είναι αλάνθαστα. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν είναι. Μας είπε να μην αφήσουμε το μυαλό μας να κοιμηθεί, και να το λέμε όταν πιστεύαμε ότι ο ίδιος ή το βιβλίο ήταν λάθος.
Κάθε μάθημα ήταν μια περιπέτεια με τον κ. Whitson. Ακόμη θυμάμαι κάποιες μέρες αυτούσιες, σχεδόν κάθε στιγμή τους. Μια μέρα μας είπε ότι η Volkswagen του ήταν ένας ζωντανός οργανισμός. Μας πήρε δύο ολόκληρες μέρες για να μπορέσουμε να διατυπώσουμε μια άρνηση που δέχτηκε ως αδιαμφισβήτητη. Δεν μας άφησε να ησυχάσουμε μέχρι που αποδείξαμε όχι μόνο ότι γνωρίζαμε καλά τι είναι ένας οργανισμός, αλλά και ότι είχαμε το σθένος να πολεμήσουμε για την Αλήθεια.
Κουβαλήσαμε τον καίνουργιο αυτό σκεπτικισμό σε όλες τις επόμενες τάξεις μας. Αυτό προκάλεσε προβλήματα στους άλλους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι δεν είχαν συνηθίσει να τους αμφισβητούν. Σε κάποιες περιπτώσεις ο καθηγητής ιστορίας έλεγε κάτι, και κάποιος έβηχε υποτιμητικά μουρμουρίζοντας “…γατολέων”.
Αν μου ζητηθεί ποτέ να προτείνω μία λύση για τα προβλήματα στα σχολεία μας, θα είναι ο κ. Whitson. Δεν κάναμε καμιά μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη, αλλά τα παιχνίδια του κ. Whitson δίδαξαν σε μένα και τους συμμαθητές μου κάτι εξίσου σημαντικό: το θάρρος να κοιτούμε τους ανθρώπους στα μάτια και να τους λέμε ότι κάνουν λάθος. Μας δίδαξαν επίσης ότι μπορούμε να το κάνουμε με διασκεδαστικό τρόπο.
Δεν το εκτιμούν φυσικά όλοι. Κάποτε μίλησα σε έναν δάσκαλο για τον κ. Whitson και έμεινε άφωνος. «Δεν έπρεπε να σας εξαπατήσει έτσι», είπε.
Κοίταξα τον δάσκαλο στα μάτια και του είπα ότι έκανε λάθος.
Ένα εκπληκτικό κείμενο για το θέμα της διδασκαλίας. Το πρωτότυπο κείμενο μπορείτε να το βρείτε εδώ.